‘De Karel Doorman is een gebouw waar je niet omheen kunt. Ook in slimme oplossingen voor actuele thema’s als verdichting en hergebruik.’, aldus Fred Schoorl, directeur van de BNA. Het Nederlands publiek is het met hem eens, want woon-/winkelgebouw De Karel Doorman in Rotterdam heeft de Publieksprijs van BNA Gebouw van het Jaar 2013 gewonnen. Project De Karel Doorman is dan ook een inspirerend voorbeeld van hoe je met geprefabriceerde bouwmethoden een bestaand, monumentaal gebouw in de stad in zijn oorspronkelijke stijl herstelt en tegelijkertijd moderne stedelijke functionaliteit en vitaliteit toevoegt.
Ibelings Van Tilburg Architecten maakte het plan voor de herontwikkeling, passend bij het streven naar meervoudig ruimtegebruik én de behoefte aan een eigentijds woningaanbod in de stad. Begane grond en eerste verdieping van de oudbouw kregen hun winkelfunctie terug, compleet met ‘autenthieke’ glazen vitrines en puien. De tweede verdieping is herbestemd tot kantoorruimte. Parkeren is mogelijk op het dak van oudbouw en een nieuwe tussenverdieping. Deze extra laag bestaat uit Quantum Deck, een lichte staalframe-betonvloer van Tata Steel Bouw. De 146 parkeerplaatsen zijn vanaf het maaiveld bereikbaar via drie autoliften. Bóven het bestaande gebouw ‘zweeft’ het woongebouw van zeven aangesloten woonlagen met daarbovenop een westelijke toren van 9 bouwlagen en een oostelijke toren van 6 lagen. Totale capaciteit: 150 appartementen van 50 tot 125 m2.
De omvangrijke nieuwbouw is letterlijk op het bestaande gebouw gezet. Dat is gelukt door het reserve-draagvermogen van de bestaande constructie aan te wenden, maar vooral door het geringe gewicht van de ‘optopconstructie’: een staalskelet met houten vloeren. Hiermee valt de opbouw ongeveer 5x lichter uit dan een traditionele variant. Twee nieuwe betonnen kernen op eigen fundering verzorgen de stabiliteit van het totale complex. Hierdoor hoeven de kolommen van het staalskelet uitsluitend de (toch al zware) verticale belastingen op te nemen.
Tussen onderbouw en bovenbouw zorgt een stalen overgangsconstructie voor de vereiste halvering van het kolomstramien: van 8x10 m in de oudbouw naar 4x10 m in de woningen. De overgang is gemaakt met HEA 1000-liggers op de kolommen, parallel aan de gevels, en dwars daaroverheen HEB 800-liggers 4 m h.o.h. Per woningstramien (4x10 m) bestaat de staalconstructie slechts uit twee gevelkolommen en één middenkolom. Over deze kolommen lopen de stalen liggers in dwars- en langsrichting.
De appartementen zijn hier als ‘doosjes’ ingehangen, waardoor een hoge geluidsisolatie tussen de woningen wordt bereikt. De randliggers van de houten vloeren liggen via rubbers op de lippen van de stalen liggers en de stalen stabiliteits-strippen onder de vloeren via rubbers aan de vloerbalken. Ook de metal-stud binnenwanden zijn volledig akoestisch ontkoppeld van de aangrenzende appartementen.
Alle woningen hebben houten gevels met op enige afstand daarvoor een glazen scherm als wind- en waterkering, voorzien van gezeefdrukte vitrage-print (tegen teveel doorkijk). Met deze schermen lijkt het gebouw losgehouden van zijn onderbouw.
Opgeleverd najaar 2012 • Start bouw juni 2010 • Locatie Binnenwegplein, Rotterdam • Opdracht De Wilgen Vastgoed, Rotterdam en Janivo, Zeist • Architectuur Ibelings Van Tilburg Architecten, Rotterdam • Constructief ontwerp Royal Haskoning DHV, Rotterdam • Uitvoering Van Wijnen Dordrecht • Bouwfysisch advies Peutz, Zoetermeer • Installatie-advies Wichers & Dreef, Badhoevedorp • Staalconstructie Oostingh Staalbouw, Katwijk aan Zee • Foto’s: Ossip van Duivenbode, Laura Nieuwhuis, foto’s ruwbouw: Ronald Tilleman, model: RHDHV • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal)